Skip to main content

Stori Mis Hanes LHDT+: Profiadau athletwyr LHDT+ mewn chwaraeon yng Nghymru

  1. Hafan
  2. Newyddion, Straeon a Digwyddiadau
  3. Newyddion, Erthyglau ac Ymgyrchoedd
  4. Stori Mis Hanes LHDT+: Profiadau athletwyr LHDT+ mewn chwaraeon yng Nghymru

Mae chwaraewyr rhyngwladol Cymru, Lily Woodham a Cerys Hale, ill dwy yn mynnu eu bod wedi cael profiadau cadarnhaol yn eu chwaraeon ers dod mas - ond yn dweud bod angen gwneud mwy eto.

Mae’r bêl droedwraig gyda Reading, Woodham, a’r chwaraewraig rygbi gyda Chaerloyw-Hartpury, Hale, ill dwy yn athletwyr proffesiynol llawn amser sy'n gwisgo’r crys coch dros eu gwlad ac yn ei wisgo gyda balchder.

Ond maen nhw hefyd yn falch o rywbeth arall - yn falch o bwy ydyn nhw, eu natur agored o ran eu cyfeiriadedd rhywiol a'r rôl y gallant ei chwarae wrth wneud i'w chwaraeon deimlo'n gwbl groesawgar i bawb.

Mae Woodham, 22 oed, wedi bod yng ngharfan Cymru ers tair blynedd ond roedd hi wedi dod mas ddwy flynedd cyn hynny – gyda’i mam i ddechrau ac wedyn ei chyd-chwaraewyr ar y pryd.

“Roeddwn i’n 17 oed a fy mhrofiad i oedd bod pawb oedd yn agos ataf i mor gefnogol,” meddai.

“Rydw i’n credu bod gêm y merched yn dal yn wahanol i gêm y dynion. Ym mhêl droed y dynion, dydych chi ddim yn cael cymaint o chwaraewyr yn dod mas ac mae'n dal i hawlio’r penawdau pan maen nhw'n gwneud hynny.

“Efallai bod ofn o hyd oherwydd mae rhai cefnogwyr yn barod i fod yn gas eu geiriau gyda siantiau.

“Mae ein gêm ni’n wahanol. Fe alla’ i ddweud nad oes neb erioed wedi dweud dim byd sarhaus wrthyf i mewn gêm, nac ar gyfryngau cymdeithasol, nac yn unman arall.

“Dydw i erioed wedi cael fy ngwneud i deimlo’n anghyfforddus. Yn ein cymuned bêl droed ni fel merched, diolch byth, mae’n teimlo’n normal ac mae’n cael ei dderbyn a gobeithio y daw felly ym mhêl droed y dynion hefyd.”

I Hale, sydd bellach yn chwaraewraig 29 oed hynod brofiadol sydd wedi ennill mwy na 40 o gapiau dros Gymru, dechreuodd ei siwrnai hi hefyd fel chwaraewraig yn ei harddegau pan oedd yn 15 oed.

“Fe wnes i ddechrau cael perthynas gyda merch arall ac roedd pobl yn fy nhîm i’n ymwybodol o hynny, oherwydd roedd y ferch yn y tîm hefyd,” meddai.

“Dydw i ddim wir yn meddwl ei fod yn fwy anghyfforddus na phe bawn i wedi bod mewn perthynas â bachgen. Roedd fy nghyd-chwaraewyr i’n gefnogol iawn ac felly hefyd fy rhieni i.

“Roeddwn i’n teimlo’n fwy anghyfforddus yn dweud wrth fy ffrindiau yn yr ysgol. Roeddwn i ar drip ysgol i Barcelona a dweud y gwir, ac mewn dorm yn hwyr yn y nos. Pan aeth y goleuadau allan, fe wnes i ddweud, “ferched, chi'n gwybod y boi chi’n meddwl sy’n gariad i mi. Wel, merch ydi hi a dweud y gwir!’

“O fewn rygbi merched, mae llawer o chwaraewyr mewn perthnasoedd o’r un rhyw, ond dydi hynny ddim yn wir am y rhan fwyaf o fy ffrindiau ysgol i.

“Ond maen nhw’n gofyn cwestiynau i mi ac rydw i’n hoffi hynny. Rydw i’n croesawu cwestiynau oherwydd mae’n dangos parch a bod pobl eisiau dysgu.”

I Hale, mae'r materion y dylai'r rhan fwyaf o chwaraeon eu hystyried yr un fath ag i unrhyw sefydliad arall.

Mae hi'n credu bod angen iddyn nhw ofyn cwestiwn syml iddyn nhw eu hunain: Ydi fy nghamp i’n gwneud popeth o fewn ei gallu i wneud i bawb deimlo'n gyfforddus?

“Rydw i’n cofio pan wnes i symud i’r brifysgol, roedd llawer o ferched yn fy mloc i ac un o’r cwestiynau cyntaf oedd yn cael ei ofyn, ‘sgen ti ddyn yn dy fywyd?’

“Felly, mae ateb y cwestiwn hwnnw’n llawer mwy anghyfforddus na gofyn, ‘oes gen ti bartner? Neu, wyt ti efo unrhyw un?’

“Mae’r un fath ar gyfer chwaraeon ag ydi o i sefydliadau eraill. Rydw i’n priodi fy mhartner yn fuan ac rydyn ni’n cynllunio ein priodas ni.

“Rydyn ni'n mynd i weld lleoliadau posib ac maen nhw'n dal i ofyn pwy ydi'r briodferch? Wel, y ddwy ohonon ni!”

Rydych chi'n gweld enwogion sy'n gallu bod pwy bynnag maen nhw eisiau bod ac mae'n rhaid i hynny fod yr un peth i bawb ar bob lefel mewn chwaraeon,
Lil Woodham, peldroediwr Cymru

Bydd Hale yn priodi ei phartner a’r chwaraewraig rygbi i Bont-y-clun, Emily Cuming, ym mis Awst.

I Hale, mae’r negyddiaeth neu’r cam-drin mae hi wedi dod ar eu traws bob amser wedi bod yn gasgliadol – wedi’u cyfeirio at rygbi merched fel camp – yn hytrach nag ati hi fel unigolyn.

“Mae'n rhwystredig pan rydych chi’n gweld sylwadau ar-lein sy'n dweud, 'dim ond criw o lesbiaid ydyn nhw’.

“Wel, a dweud y gwir, dydi hynny ddim yn wir! Rydyn ni’n amrywiol. Nid dim ond sarhaus ydi hynny, mae’n stereoteipio diog ac fe allai fod yn rhwystr i rai merched sy’n ansicr ynghylch cymryd rhan yn y gamp.

“Mae’r bobl hynny sy’n dweud y pethau cas yn ceisio bod yn ddiraddiol neu’n sarhaus, ond mae’r merched mewn perthnasoedd o’r un rhyw yn falch o bwy ydyn ni a’r hyn rydyn ni wedi’i gyflawni.”

I Woodham, mae angen gwneud mwy i wneud i bob athletwr ifanc deimlo'n gyfforddus gyda phwy ydyn nhw.

“Rydych chi'n gweld enwogion sy'n gallu bod pwy bynnag maen nhw eisiau bod ac mae'n rhaid i hynny fod yr un peth i bawb ar bob lefel mewn chwaraeon,” meddai amddiffynwraig Cymru a chyd-chwaraewraig i’r ymosodwraig Jess Fishlock, yr un chwaraewraig fenywaidd o Gymru efallai sydd â gwir statws enwog. 

“Mae angen i ni wneud mwy i annog pobl mewn chwaraeon i fod yn nhw eu hunain, fel bod chwaraewyr, pan maen nhw’n dod mas - yn ddynion neu'n ferched - mae'n iawn. Does neb yn malio.

“Yng ngêm y merched, rydyn ni i gyd yn ymwybodol bod gennym ni lawer mwy o blatfform nawr. Mae pobl yn edrych llawer mwy arnon ni nawr.

“Mae gennym ni fwy o lais nag o’r blaen ac mae angen i ni wneud yn siŵr ein bod ni’n defnyddio hynny mewn ffordd bositif.”

Mae Woodham hefyd yn credu bod manteision perfformio pendant i'w cael i chwaraewyr sy'n gallu byw eu bywydau mor agored â phosib.

"Yn sicr. Cyn gynted ag y byddwch chi'n derbyn ac yn deall pwy ydych chi, cyn gynted ag y byddwch chi'n teimlo bod yna gefnogaeth, fe allwch chi fynd allan i fwynhau chwarae pêl droed.

“Mae’n bwysau oddi ar eich meddwl chi a does dim rhaid i chi boeni am gario’r pwysau hwnnw gyda chi.”

Efallai bod pêl droed y dynion yn newid yn araf bach o ran parodrwydd y chwaraewyr i ddod mas, fel y gwelwyd yn ddiweddar gan y datgeliad a wnaed gan y seren ryngwladol o’r Weriniaeth Tsiec, Jakub Jankto.

Ond mae digonedd o chwaraeon lle mae perfformwyr yn teimlo'n fwy diogel ac yn fwy cyfforddus yn datgan pwy ydyn nhw mewn gwirionedd.

Fe fethodd nofiwr gwrywaidd gorau Cymru, Dan Jervis, fynd i Gemau’r Gymanwlad y llynedd oherwydd salwch, ond roedd 2022 wedi bod yn flwyddyn fawr iddo eisoes ar ôl iddo ddod mas yr haf diwethaf.

“Roeddwn i eisiau bod yn fi’n hun a stopio casáu fy hun am beidio â bod yn agored,” meddai.

“Mae yna bobl sydd wedi lladd eu hunain oherwydd y cyflwr meddwl hwnnw, felly dydi hynny ddim yn iach.

“Felly, os oes dim ond un person sy'n gweld beth rydw i wedi'i wneud - boed hynny mewn nofio neu unrhyw le - ac yn meddwl, ie, rydw i eisiau newid sut rydw i'n teimlo a bod yn onest, yna fe fydda’ i wedi gwneud peth da y galla’ i fod yn fodlon ag e.”

Newyddion Diweddaraf

Tri pheth y gall eich clwb criced eu cyllido drwy Lle i Chwaraeon

Darganfyddwch sut mae cymunedau lleol wedi dod at ei gilydd i gefnogi tri chlwb criced i godi arian…

Darllen Mwy

Gadael i Fyd Natur Ffynnu yng Nghlwb Pêl Droed Clarbeston Road

Mae Clwb Pêl Droed Clarbeston Road yn gwneud cyfraniad pwysig at fioamrywiaeth leol ar ôl plannu dôl…

Darllen Mwy

Chwaeroliaeth beicio yn barod i ysbrydoli'r genhedlaeth nesaf

Mae chwech allan o’r deg menyw sydd wedi cael eu dewis i rasio dros garfan beicio trac Tîm Prydain Fawr…

Darllen Mwy