Mae chwyldro ynni gwyrdd ar droed mewn chwaraeon cymunedol yng Nghymru, gyda phaneli solar yn dod yn olygfa gyffredin mewn clybiau ledled y wlad diolch i gyllid gan Chwaraeon Cymru.
Mae cyfanswm o 79 o glybiau chwaraeon ledled y wlad wedi derbyn Grantiau Arbed Ynni yn ystod 2023/24 i helpu i wneud eu cyfleusterau yn fwy ynni-effeithlon.
Bydd y rhan fwyaf o’r clybiau a dderbyniodd grantiau – sy’n dod i gyfanswm o bron i £1.4m – yn defnyddio’u cyllid i osod paneli solar yn eu lle, ac mae’r defnyddiau eraill yn cynnwys gwelliannau inswleiddio, uwchraddio systemau gwresogi a ffynonellau dŵr cynaliadwy.
O Fôn i'r Barri, mae paneli solar yn cael eu croesawu fel ffordd flaengar o leihau biliau ynni clybiau fel eu bod yn gallu dod yn fwy cynaliadwy yn ariannol, a hefyd gwneud eu rhan dros yr amgylchedd.
Fis diwethaf, cyhoeddodd Chwaraeon Cymru fanylion am sut byddai bron i £1m yn cael ei ddosbarthu i 57 o glybiau a oedd yn llwyddiannus gyda'u ceisiadau am Grantiau Arbed Ynni. Yr wythnos yma, mae 22 o glybiau eraill wedi’u hychwanegu at y rhestr honno ar ôl dyfarnu £362,147 yn ychwanegol.
Roedd y clybiau'n gallu gwneud cais am grantiau hyd at uchafswm o £25,000.
Dywedodd Brian Davies, Prif Swyddog Gweithredol Chwaraeon Cymru: “Mae llawer o glybiau chwaraeon sy’n gweithredu safleoedd wedi teimlo effaith biliau ynni cynyddol yn ddiweddar, felly rydyn ni wrth ein bodd ein bod ni wedi gallu cefnogi 80 ohonyn nhw yn ystod y flwyddyn ariannol yma.
“Bydd y mesurau arbed ynni yma’n lleihau biliau ynni clybiau’n sylweddol, gan olygu eu bod yn llawer mwy cynaliadwy yn ariannol ar gyfer y dyfodol. Bydd hyn yn helpu i sicrhau eu bod yn gallu parhau i ddarparu gweithgareddau fforddiadwy sy'n cael eu gwerthfawrogi gymaint gan eu cymunedau.
“Mae’r argyfwng hinsawdd yn peri pryder mawr i ni hefyd, felly mae’r Grantiau Arbed Ynni yn darparu dull i’w groesawu o leihau ôl troed carbon chwaraeon yng Nghymru.
“Roedd yn rhaid i bob clwb oedd yn gwneud cais am grant gynnal Arolwg Ynni er mwyn i ni allu penderfynu ar y defnydd gorau posibl o gyllid. Er enghraifft, ni fyddai unrhyw bwynt gosod system wresogi newydd mewn clwb sydd â ffenestri hynafol ac inswleiddio gwael.
“Rydyn ni wedi dysgu llawer ein hunain yn ystod y broses yma ac roedd galw mawr iawn gan glybiau am y grantiau yma. Rydw i’n falch felly o gadarnhau y byddwn ni’n sicrhau bod £1.5m arall o Grantiau Arbed Ynni ar gael i glybiau wneud cais amdanyn nhw yn ystod y flwyddyn ariannol newydd, unwaith eto gan ddefnyddio cyllid sydd wedi’i ddyrannu i Chwaraeon Cymru gan Lywodraeth Cymru.”
Ychwanegodd Brian: “Bydd manylion am sut gall clybiau wneud cais am y grantiau ar gael ar ein gwefan a’n sianeli cyfryngau cymdeithasol ni yn fuan.”
Dywedodd Ysgrifennydd y Cabinet dros Ddiwylliant a Chyfiawnder Cymdeithasol, Lesley Griffiths: “Rydw i’n falch o weld y cyllid yma’n cael ei ddyrannu ledled y wlad i ystod eang o glybiau chwaraeon. Wrth i gostau byw a’r gost o wneud busnes barhau’n uchel, mae’n hanfodol ein bod ni’n parhau i gefnogi ein clybiau chwaraeon i ddod yn fwy cynaliadwy yn ariannol ar gyfer y dyfodol, fel eu bod yn gallu parhau i wasanaethu ein cymunedau ni a chadw pobl yn actif.”
Ymhlith y 47 o glybiau fydd yn defnyddio eu cyllid i osod paneli solar yn eu lle mae Clwb Criced Porthaethwy. Dyma’r unig glwb criced ar Ynys Môn a bydd yn defnyddio ei grant o £21,055 i ariannu paneli solar yn ogystal â gwydrau trebl ar gyfer pafiliwn y clwb.
Yng Nghaerffili, mae Clwb Bowls Bedwas a Threthomas yn amcangyfrif y bydd eu grant o £9,756 i brynu paneli solar a storfa batris yn arbed swm aruthrol o £74,000 iddyn nhw dros gyfnod o 25 mlynedd.
Mae Clwb Golff yr Wyddgrug ar restr y clybiau diweddaraf i dderbyn grant hefyd. Y llynedd, gosododd y clwb baneli solar sy'n cynhyrchu arbedion ynni da yn eu lle, ond doedd dim digon dros ben i ddefnyddio'r storfa batris a brynwyd ganddynt hefyd.
Nawr, diolch i Grant Arbed Ynni o £13,666, bydd y clwb yn gosod 16 yn rhagor o baneli solar yn eu lle ac yn dyblu ei storfa batris. Mae’n bwriadu defnyddio'r ynni dros ben i wefru ei fflyd o wyth bygi golff, sy’n cael eu defnyddio’n ddyddiol gan aelodau ac ymwelwyr. Bydd ei grant hefyd yn ei alluogi i osod goleuadau LED ynni-effeithlon yn eu lle, yn lle unrhyw oleuadau cyffredin.
Mae Clwb Rygbi Penlan yn Abertawe yn defnyddio ei grant o £11,600 i wneud nifer o welliannau arbed ynni i foderneiddio’r clwb 43 oed. Bydd drysau a ffenestri newydd yn cael eu gosod yn eu lle i arbed gwres yn well, a bydd gosodiadau golau LED newydd a phwmp gwres ffynhonnell daear newydd yn lleihau eu biliau ynni.
