Skip to main content

Sbotolau Partner: ColegauCymru

Mae myfyrwyr a phobl ifanc yng Nghymru wedi cael blas ar driathlon a'r gobaith yw eu bod wedi'i fwynhau. 

Roedd y digwyddiad yn ddeuathlon Go-Tri diweddar o fewn gweithgarwch ehangach ym Mharc Gwledig Pen-bre, a oedd hefyd yn cynnwys deuathlon cystadleuol ar gyfer rhedwyr a beicwyr mwy rheolaidd. 

Wedi'i drefnu gan ColegauCymru/Colleges Wales – un o bartneriaid Chwaraeon Cymru – roedd y diwrnod wedi'i anelu at bob gallu ac roedd yn cynnwys myfyrwyr a staff. 

Roedd yn rhan o strategaeth ColegauCymru o geisio cael mwy o bobl i fod yn actif ac yn iach, yn gorfforol ac yn emosiynol, yn enwedig yn y grŵp oedran 16 i 19 oed lle mae ymchwil wedi dangos y gall lefelau gweithgarwch ostwng yn sydyn. 

Mae gan yr elusen agwedd dair elfen at chwaraeon mewn colegau addysg bellach ledled Cymru. Nid yn unig y mae’n gweithio i sicrhau bod pob myfyriwr yn aros yn iach, ond mae hefyd yn trefnu chwaraeon cystadleuol ar draws y campysau yn ogystal ag annog datblygiad arweinwyr y dyfodol drwy hyfforddi, dyfarnu a gwirfoddoli. 

Yn hynny o beth, roedd y deuathlon yn ticio'r holl flychau, gyda channoedd o fyfyrwyr o bob gallu yn cymryd rhan, athletwyr cystadleuol yn sicrhau amseroedd rasio cryf, a gwirfoddolwyr yn helpu i sicrhau bod y digwyddiad yn rhedeg yn esmwyth. 

Meddai Rob Baynham, rheolwr prosiect chwaraeon a lles ColegauCymru: "Roedd y deuathlon yn ymgais i gael mwy o bobl yn amgylchedd y coleg i gymryd rhan mewn gweithgarwch, gyda'i gilydd. 

"Roedd wedi'i anelu'n arbennig at annog merched a phobl ag anawsterau dysgu, a allai wynebu rhwystrau ychwanegol i gyfranogiad

"Ond roeddem hefyd yn edrych ar gyfleoedd newydd ar gyfer chwaraeon cystadleuol hefyd. Gan fod triathlon mor boblogaidd, roedd deuathlon yn fformat da i'w gynnig." 

O ran deuathlon, yn hytrach na thriathlon, roedd elfennau rhedeg a beicio, ond nid oedd yn cynnwys unrhyw ddisgyblaeth nofio. 

I'r rheini oedd yn rasio, roedd y llwybr yn cynnwys rhedeg am 5k, ac yna beicio am 20k, cyn dychwelyd i redeg ar lwybr 2.5k i orffen. 

Roedd y digwyddiad blasu 'Go-Tri' ar yr un fformat, ond gyda phellteroedd byrrach.

I ColegauCymru, yr her yw sicrhau bod myfyrwyr a staff mewn 12 o aelod-golegau Addysg Bellach ledled Cymru yn cael digon o gyfle i fod yn actif ac yn cael eu hannog i wneud hynny.

Mae tua 50,000 o fyfyrwyr – tua hanner y boblogaeth yn y grŵp oedran hwnnw - yn mynd i golegau AB yn hytrach na chweched dosbarth.

Merched yn beicio
Staff Coleg Gŵyr Abertawe yn cymryd rhan yn Duathlon 2022. Llun: ColegauCymru
Mae'n ymwneud â cheisio galluogi'r cysylltiad hwnnw rhwng bod yn actif a lles pobl ifanc
Rob Baynham, ColegauCymru

Un o amcanion yr elusen yw bod ei phrosiectau'n cael effaith fuddiol i'r 4,000 i 5,000 o'r dysgwyr hynny sy'n cael eu hystyried yn llai actif.

Yn wir, gallai'r darlun cyffredinol ar gyfer pobl ifanc yn y grŵp oedran hwnnw fod yn llawer mwy pryderus i'r rhai sy'n awyddus i sicrhau bod pawb yn mwynhau manteision gweithgarwch iach.

"Dywedodd hyd at 50 y cant o'r bobl a ymatebodd i arolwg diweddar nad oeddent yn gwneud unrhyw weithgarwch corfforol o gwbl," meddai Baynham.

"Mae hynny'n dipyn o beth i’w ddweud - bod rhywun 16 oed wedi rhoi'r gorau i wneud gweithgarwch corfforol. 

"Erbyn hyn mae yna ddarlun mwy, hefyd, sy'n ymwneud â’r hyn rydyn ni'n ei alw'n llesiant actif. Mae'n ymwneud â cheisio galluogi'r cysylltiad hwnnw rhwng bod yn actif a lles pobl ifanc, yn y grŵp oedran hwnnw rhwng 16 a 21 oed.”

Mae hynny'n swnio'n syml, ond yn sicr nid yw mor hawdd ag y mae'n edrych.

Efallai y bydd nifer o resymau cymdeithasol ac economaidd pam na all rhai pobl ifanc fanteisio ar y cynnig o weithgarwch corfforol, tra gall fod yn anodd rhagweld agweddau at gynigion ffurfiol o chwaraeon a gweithgareddau hamdden corfforol. 

"Ein nod yw cael y colegau i annog pobl ifanc i fod yn fwy actif," meddai Baynham, a gydlynodd y prosiect deuathlon gyda Thriathlon Cymru, Coleg Sir Gâr, Chwaraeon AoC, Beicio Cymru, Cyngor Sir Caerfyrddin a Pharc Gwledig Pen-bre. 

"Ond mae'n anodd pan rydych chi'n delio â phobl ifanc 16 oed a allai fod wedi cael digon ar Addysg Gorfforol neu chwaraeon yn yr ysgol. Felly, mae'n golygu ail-ymgysylltu.”

Mae hynny'n golygu ymgynghori, yn enwedig gyda phobl ifanc yn eu harddegau a allai fod wedi mynd o amgylchedd ysgol yn sydyn, lle mae rhywfaint o chwaraeon yn rhan orfodol o'r cwricwlwm, i un lle mae'n wirfoddol.

"Ychydig flynyddoedd yn ôl, ni fyddai unrhyw ymgynghori â'r myfyrwyr," ychwanega Baynham.

"Byddai sesiwn pêl-rwyd, aerobeg neu ioga yn cael ei threfnu, byddai'r athro'n cyrraedd ac yna, efallai na fyddai neb yn dod. 

"Yn ystod y blynyddoedd diwethaf, mae llawer mwy o ymgynghori gan bobl y gall y myfyrwyr uniaethu â nhw.  Bydd y trafodaethau hynny'n golygu bod pobl yn ymwybodol o'r heriau cymdeithasol, pethau eraill sy'n digwydd yn eu bywydau.”

Amser a ddengys a fydd y rhai a gafodd eu cyflwyno i bleserau syml deuathlon - athletwyr a gwirfoddolwyr - yn teimlo eu bod wedi'u hysbrydoli i wneud mwy.

Ond gyda bron i 300 o fyfyrwyr a staff o Goleg Gŵyr Abertawe, Coleg Caerdydd a'r Fro, Coleg y Cymoedd, Coleg Sir Gâr a Cheredigion a Choleg Pen-y-bont ar Ogwr wedi cymryd rhan yn y digwyddiad Go-Tri, y gobaith yw y bydd digon wedi mwynhau digon i roi cynnig ar fwy o weithgareddau yr haf hwn.

Newyddion Diweddaraf

Y clybiau chwaraeon yng Nghymru sy’n dod yn fwy amgylcheddol gyfeillgar

Mae llawer o bethau y gall clybiau chwaraeon eu gwneud i fod yn fwy amgylcheddol gyfeillgar.

Darllen Mwy

Sut mae pêl fasged cadair olwyn yn dod â'r gorau allan yn Phil Pratt

Bydd Phil Pratt yn y Gemau Paralympaidd, ond fe allai fod wedi bod yn chwarae yn Wimbledon yn lle hynny.

Darllen Mwy

80 o glybiau chwaraeon cymunedol yn cael cefnogaeth gan y Grant Arbed Ynni

Bydd pob clwb neu brosiect yn defnyddio eu grant i wneud gwelliannau ecogyfeillgar i'w heiddo.

Darllen Mwy