Clwb Sboncen Merthyr: sut mae cronfa bod yn heini cymru wedi helpu mwy o ddarpar sêr Sboncen i godi'r raced

Mae gan y Clwb a daniodd freuddwydion Arwr Gemau'r Gymanwlad, Joel Makin gynlluniau mawr ar gyfer recriwtiaid y dyfodol

Mae Clwb Sboncen Merthyr yn gobeithio y bydd llwyddiant y bachgen lleol Joel Makin yng Ngemau'r Gymanwlad yn ysbrydoli'r genhedlaeth nesaf o sêr Sboncen.

Mae llwyddiant Joel wedi dod ar adeg pan mae Sboncen yn bownsio'n ôl o gyfnod anodd. Er i'r rhan fwyaf o chwaraeon gael eu heffeithio yn ystod pandemig COVID-19, daeth Sboncen i stop bron yn llwyr. 

Cafodd canolfannau hamdden Cymru eu trawsnewid yn gyfleusterau brechu torfol a meddygol dros dro, gan adael chwaraewyr Sboncen yn aros yn sylweddol hirach i ddychwelyd at y gêm.

Fe dreuliodd cadeirydd Clwb Sboncen Merthyr, David Cope, y cyfnod clo yn adlewyrchu ar beth oedd sboncen, a chwaraeon yn gyffredinol, yn ei olygu iddo. Gyda’r myfyrdodau hynny, a chyda egni newydd ar gyfer y gêm, lluniodd David gynllun i weithredu ei weledigaeth newydd ar gyfer Sboncen.

David ati i sicrhau grant 'Cronfa Cymru Actif' Chwaraeon Cymru, a gefnogir gan y Loteri Genedlaethol, fel y byddai'n gallu hyfforddi grŵp newydd o hyfforddwyr i gyflwyno sesiynau Sboncen yn well a gwella lefelau cyfranogiad ymhlith menywod a phobl ifanc.

Penderfynodd David hefyd wneud Sboncen yn fwy cyfeillgar i chwaraewyr newydd; gan ddefnyddio cyllid Cronfa Cymru Actif i adnewyddu'r cyfarpar yn y clwb i gynnwys racedi a pheli gwahanol liwiau a maint fel bod pobl o bob gallu yn gallu cymryd rhan. 

Mae'r newidiadau hyn eisoes wedi arwain at welliant dramatig yng nghyfraddau cadw aelodau'r clwb, fel yr eglurodd David: 

“Pan ddechreuais i hyfforddi, bydden ni'n defnyddio'r un bêl liw a byddai'n anodd ei tharo. Byddai llawer o blant yn diflasu ar ôl ychydig o wersi. Byddai rhai yn dyfalbarhau, ond byddai'r rhan fwyaf yn rhoi’r gorau iddi.

Nawr, mae ein cyfraddau cadw aelodau yn ardderchog. Byddwn i'n dweud, unwaith y bydd plentyn wedi dod am 5 neu 6 wythnos mae'r gyfradd cadw dros 95% oedd yn rhywbeth prin iawn pan ddechreuais hyfforddi.”

Yn sgil ymgyrch David, ynghyd â chydweithrediad cadarnhaol Clwb Sboncen Merthyr gyda Chyngor Bwrdeistref Sirol Merthyr Tudful, Heini Merthyr Tudful, Sboncen Cymru a Chwaraeon Cymru, cafodd y clwb lwyddiant ysgubol yng Ngwobrau Sboncen Cymru 2022. Cafodd Dave ei enwi’n Hyfforddwr y Flwyddyn a chafodd Merthyr ei enwi’n Glwb y Flwyddyn.

Meddai Roy Gingell, o Sboncen Cymru: 

"Ar ôl 18 mis o gyfnodau clo, roedd Dave wrthi’n ddiflino yn cael Sboncen yn ôl ar ei thraed. Roedd yn ymgysylltu â phobl ar gyfryngau cymdeithasol, gan eu hannog i ddod draw - roedd hyd yn oed yn mynd o amgylch y gymuned leol yn curo ar ddrysau er mwyn annog pobl i gymryd rhan.

Dylai'r hyn mae o wedi'i wneud ym Merthyr fod yn lasbrint i glybiau sboncen eraill yng Nghymru, mae'n astudiaeth achos o arfer gorau. Dyma yn union beth rydyn ni am ei gyflawni wrth ddod allan o'r pandemig.” 

Yn yr un modd â chwaraeon eraill, rhoddodd Gemau'r Gymanwlad sylw cadarnhaol iawn i Sboncen. Roedd y cwrt chwarae gwydr i gyd yn olygfa gwerth ei gweld i gefnogwyr ac yn gwneud i bobl werthfawrogi gofynion corfforol y gamp o’r newydd. 

Wrth sôn am fedal arian Joel Makin, ychwanegodd Roy Gingell: 

“Mae ei holl symudiadau, y ffordd mae'n rhuthro ac yn mynd ar ôl y bêl - mae'n anhygoel gweld y gamp yn cael ei chwarae ar y lefel uchaf. Mae'n ymarfer corff cyflawn - yn feddyliol ac yn gorfforol i gyd.

Ond nid oes yn rhaid i ddechreuwyr ddefnyddio'r un bêl neu racedi, gallwn addasu’r offer i ganiatáu i bobl chwarae. Ond dydy hynny ddim yn newid ansawdd y gêm - mae modd chwarae sboncen o'r crud i’r bedd mewn gwirionedd.”

Os ydych chi, fel David, yn teimlo’n angerddol dros wella cyfleusterau eich clwb ac annog mwy o bobl i gymryd rhan yn eich camp, cysylltwch â’r tîm buddsoddiadau yn Chwaraeon Cymru, neu ewch i’n tudalen cyllid a chymorth i ddysgu mwy.