Main Content CTA Title

Prosiect Casnewydd Fyw yn rhoi'r hyder i ferched fod yn actif

  1. Hafan
  2. Newyddion, Straeon a Digwyddiadau
  3. Newyddion, Erthyglau ac Ymgyrchoedd
  4. Prosiect Casnewydd Fyw yn rhoi'r hyder i ferched fod yn actif

Yng Nghasnewydd, mae rhywbeth cyffrous yn digwydd. Yr enw ydi Girls Takeover – prosiect sy'n annog merched i symud, rhoi cynnig ar bethau newydd a theimlo'n dda amdanyn nhw eu hunain.

Fe ddechreuodd prosiect Casnewydd Fyw yn 2022. Bryd hynny, fe ddechreuodd fel peilot bach ond bob blwyddyn mae wedi tyfu'n fwy ac yn well. Nawr, mae mwy nag erioed o ferched yn ymuno – ac maen nhw wrth eu bodd.

Sydd yn newyddion gwych, oherwydd mae ymchwil yn dangos y canlynol:

  • Nid yw 37% o ferched 7 i 16 oed yn cymryd rhan mewn unrhyw chwaraeon trefnus y tu allan i AG, o gymharu â 33% o fechgyn. (Arolwg Chwaraeon Ysgol 2022)
  • Cymerodd 57% o fenywod yng Nghymru ran mewn chwaraeon neu weithgarwch corfforol yn ystod y mis diwethaf - o gymharu â 64% o ddynion. (Arolwg Cenedlaethol Cymru 2022-23)
  • Dim ond 35% o fenywod sy'n actif 3+ gwaith yr wythnos, o gymharu â 43% o ddynion. (Arolwg Cenedlaethol Cymru 2022-23)

Felly, beth yw'r gyfrinach? Fe wnaethon ni siarad â Lauren Buttigieg o Newport Live i gael gwybod.

Beth yw Girls Takeover?

Fe sefydlwyd Girls Takeover yn 2022. Dechreuodd fel prosiect peilot bach o'r enw Summer Fit Club. Sylwodd Lauren, a oedd yn cydlynu chwaraeon mewn ysgolion lleol, ar rywbeth: hyd yn oed os oedden nhw’n cael aelodaeth am ddim, roedd merched yn llawer llai tebygol na bechgyn o fynd i'r gampfa.

Yr haf hwnnw, cychwynnodd ar genhadaeth i newid hynny - gwella hyder a hunan-barch merched.

Nawr, mae merched ledled y ddinas yn cymryd rhan mewn nofio, pêl picl, sesiynau campfa, pêl droed, pêl rwyd, badminton a mwy. Wedi'i gynllunio ar gyfer merched 11 i 18 oed, mae bellach yn digwydd yn ystod gwyliau'r ysgol.

Merched yn eu harddegau yn codi dumbbells mewn dosbarth ffitrwydd i ferched yn unig

Creu hyder drwy wynebau cyfarwydd

Roedd Lauren eisiau i ferched ledled y ddinas deimlo'n fwy hyderus ynglŷn â mynd i'r gampfa neu ddosbarth ffitrwydd mewn canolfan hamdden. I helpu, mae hi'n cyflwyno'r merched i wahanol hyfforddwyr fel eu bod nhw’n gweld wyneb cyfeillgar, cyfarwydd pan fyddant yn dychwelyd.

Rhoddir cyflwyniadau i'r gampfa i'r merched fel eu bod yn gwybod sut i ddefnyddio'r offer yn ddiogel. Ac mae hyfforddwyr yn dod i mewn i redeg Swmba, ioga, Body Pump a Pound Fit - fel eu bod nhw’n gwybod beth i'w ddisgwyl a theimlo'n fwy cyfforddus.

Dywed Lauren: “Nawr, mae gan lawer o'r merched aelodaeth campfa eu hunain. A'r peth gorau? Maen nhw'n gwybod y bydd rhywun wrth law bob amser y maen nhw'n ymddiried ynddo i'w cefnogi,”

Meithrin ymddiriedaeth a chyfeillgarwch

Gyda ffocws ar hwyl, cyfeillgarwch a chreu amgylchedd cefnogol, mae merched yn teimlo'n rhydd i fod yn nhw eu hunain, i roi cynnig ar bethau newydd heb ofni barn unrhyw un na chwerthin ar eu pen.

“Pan oeddwn i'n iau, doeddwn i ddim yn teimlo'n hyderus am fynd i'r gampfa na rhoi cynnig ar chwaraeon tîm newydd. Doeddwn i ddim yn adnabod neb a beth os nad oedd neb yn fy hoffi i. Felly, rydw i wedi bod yn eu sefyllfa nhw,” meddai Lauren. 

Rydw i eisiau iddyn nhw deimlo eu bod nhw'n cael eu gwerthfawrogi. Maen nhw'n ein parchu ni ond maen nhw'n gwybod mai dim ond un o'r merched yw pob aelod o staff hefyd. Mae'n creu amgylchedd lle maen nhw'n teimlo'n ddiogel.
Lauren Buttigieg, Casnewydd Fyw

Nid chwaraeon yw popeth

O ddawnsfeydd TikTok i themâu Calan Gaeaf, mae Lauren a'i thîm wedi gweithio'n galed i wneud i'r rhaglen deimlo'n ffres ac yn gyffrous.

Y gwir allwedd i lwyddiant Casnewydd Fyw yw sut maen nhw wedi dod i adnabod yr hyn mae’r merched ei eisiau. Y llynedd, fe ofynnodd Lauren i'r merched ddylunio sesiwn Girls Takeover Calan Gaeaf eu breuddwydion. Y canlyniad? Cardiau ymarfer arswydus ac amser wedyn i wneud ewinedd Calan Gaeaf ei gilydd. Cymysgedd perffaith o ffitrwydd a hwyl.

Nid yw Casnewydd Fyw yn osgoi cymysgu cerddoriaeth, celf, crefft a phnawniau ffilm yn rhan o'r rhaglen. Mae'r gweithgareddau hamddenol yma’n helpu merched i deimlo'n braf ac yn gysylltiedig, sy'n eu gwneud nhw’n fwy tebygol o ddod yn ôl, rhoi cynnig ar bethau newydd, a bod yn actif gyda'i gilydd.

Bod yn hyblyg ac yn gynhwysol

Mae bod yn feddwl agored ac yn barod i addasu'n gyflym i anghenion unigolion wedi bod yn hanfodol i lwyddiant rhaglen Girls Takeover:

“Nofio yw un o’n gweithgareddau mwyaf poblogaidd ni. Ond weithiau, efallai bod gennym ni ferched – sy’n newydd i Girls Takeover efallai – sydd ddim eisiau mynd i’r dŵr. Mae gennym ni weithgaredd gwahanol ar gael bob amser, fel gwneud dawns Tik Tok. Does dim pwysau. Ac yn aml, ychydig wythnosau’n ddiweddarach, maen nhw eisiau neidio i’r pwll gyda ni,” meddai Lauren. 

Gwrando ar leisiau merched

Y tu ôl i'r llenni, mae Lauren a'r tîm bob amser yn casglu adborth er mwyn iddyn nhw allu addasu a gwella pethau. Ar ôl pob sesiwn, maen nhw'n gofyn:

  • Sut wnaeth y sesiwn wneud i chi deimlo?
  • Ydych chi'n fwy tebygol o roi cynnig ar rywbeth newydd ar ôl heddiw?
  • Pa weithgareddau wnaethoch chi eu mwynhau?
  • Pa weithgaredd oedd eich ffefryn?
  • Pa weithgareddau na wnaethoch chi eu mwynhau?
  • Sut wnaethoch chi elwa o heddiw?

Nid enw yn unig yw Girls Takeover - dyma'r realiti. Mae merched yn arwain, yn creu ac yn rheoli'r gweithgareddau, o ddylunio eu hymarferion eu hunain i siapio dyfodol y rhaglen.

Dywed Lauren: “Mae'r merched yn arwain popeth ac maen nhw wrth eu bodd bod ganddyn nhw berchnogaeth lawn.”

Arwain drwy esiampl

Cofio eich dyddiau Addysg Gorfforol pan oedd yr athrawes yn sefyll gyda chwiban mewn côt gynnes tra oeddech chi'n rhedeg o amgylch y cae hoci? Nid dyna'r polisi o gwbl yn Girls Takeover.

“Gwnewch fel rydyn ni'n ei wneud, nid gwnewch fel rydw i'n ei ddweud yw e yma,” meddai Lauren gan chwerthin. “Rydyn ni'n ymuno hefyd - popeth rydyn ni'n disgwyl i'r merched roi cynnig arno, rydyn ni'n rhoi cynnig arno hefyd. Mae'n bwysig ein bod ni'n gosod esiampl. Os ydyn nhw'n nofio, rydw i'n nofio. Os ydyn nhw'n gwneud dawns Tik Tok, rydw i’n gwneud hynny hefyd!”

Drwy gymryd rhan, mae'r staff yn gosod esiampl gadarnhaol ac yn dangos bod pawb yn rhan o’r cyfan. Mae'n creu awyrgylch hwyliog a chefnogol lle mae merched yn teimlo eu bod nhw’n cael eu hannog i roi cynnig ar bethau. 

Sicrhau bod gwahanol leoliadau ar gael

Mae cost cludiant yn rhwystr yn aml, yn enwedig mewn cymunedau mwy difreintiedig. Dyma pam mae Casnewydd Fyw yn sicrhau bod sesiynau Girls Takeover yn digwydd mewn lleoliadau ledled y ddinas.

Hefyd, mae Casnewydd Fyw wedi gweithio gyda Bws Casnewydd ac mae trafnidiaeth gyhoeddus ar gael nawr o ganol y ddinas i'r Pentref Chwaraeon Rhyngwladol, gan agor mwy o gyfleoedd chwaraeon i bawb.

Hyrwyddo positifrwydd y corff 

Mae Girls Takeover yn ymwneud â mwy na ffitrwydd. Mae'n ymwneud â helpu merched i deimlo'n falch o bwy ydyn nhw.

Mae cymaint ar y cyfryngau cymdeithasol sy'n effeithio ar sut mae merched yn gweld eu hunain felly rydyn ni'n herio hynny'n gyson ac yn siarad am bositifrwydd y corff a harddwch naturiol. Rydyn ni i gyd yn dod mewn gwahanol siapiau a meintiau ac rydw i eisiau i'n holl ferched ni deimlo'n dda amdanyn nhw eu hunain
Lauren Buttigieg, Casnewydd Fyw

Genethod cryfach yn gwneud merched cryfach

Mae angerdd Lauren yn heintus ac nid yw'n syndod bod merched yn dal i ddod yn ôl, dro ar ôl tro:

Dywed Lauren: “Nid dim ond cael y merched i chwarae badminton neu fynd i nofio ydyn ni - rydyn ni'n meithrin gwydnwch, hyder ac annibyniaeth y gall y merched eu defnyddio wedyn pan maen nhw’n oedolion a bod yn fenywod cryfach. Ac efallai y bydd posib iddyn nhw ysgogi genethod eraill i roi cynnig ar bethau newydd hefyd - ffrindiau, chwiorydd ac efallai, un diwrnod, eu merched eu hunain.”

Datblygu arweinyddiaeth

Dros amser, wrth i ferched ddod yn fwy hyderus a hapus yn eu croen eu hunain, maen nhw'n dechrau ymgymryd â rôl arweinyddiaeth.

A dweud y gwir, mae un ferch a ddechreuodd y rhaglen yn 2022 yn aelod cyflogedig bellach o staff Casnewydd Fyw.

Ac mae merch 14 oed yn Llysgennad Ifanc Girls Takeover. Mae hi bellach yn chwarae rhan flaenllaw yn y tîm, gan helpu eraill i roi cynnig ar bethau newydd.

Mae merched a ddechreuodd yma’n teimlo braidd yn swil neu'n nerfus bellach yn gwneud cynnydd mawr ac yn ymgymryd â rôl arweinyddiaeth.

Pam Mae’n Gweithio

Nid bod y gorau neu ennill medal yw nod Girls Takeover. Mae'n ymwneud â hyder, ffrindiau a hwyl. Drwy roi lleisiau merched wrth galon y prosiect, mae'r tîm wedi creu rhywbeth sy'n teimlo'n groesawgar i bawb.

Beth nesaf?

Mae Casnewydd Fyw wedi lansio Girls Takeover 8 i 11 eisoes ac yn fuan bydd yn treialu sesiwn 14+ fel ffordd bosibl o gadw'r rhaglen yn apelio at ferched hŷn.

Beth allwch chi ei ddysgu o Girls Takeover?

Os ydych chi'n ystyried cynnal prosiect tebyg, dyma beth mae profiad Casnewydd Fyw yn ei ddangos:

  • Dechreuwch ar raddfa fechan, a thyfu gyda'ch cymuned.
  • Gwrandewch ar yr hyn y mae’r cyfranogwyr ei eisiau - wedyn addasu.
  • Grymuswch bobl ifanc i gymryd perchnogaeth.
  • Gwnewch y cyfan yn gymdeithasol - meithrin cyfeillgarwch, nid dim ond ffitrwydd.
  • Byddwch yn gynhwysol – dileu rhwystrau fel cost neu drafnidiaeth.
  • Arwain drwy esiampl – ymuno yn yr hwyl, nid dim ond cyfarwyddo.