Rhoi gwerth ar gyfraniad chwaraeon i Gymru

Hafan
ET Rhagfyr 2023
Rhoi gwerth ar gyfraniad chwaraeon i Gymru

Gan Owen Hathway, Cyfarwyddwr Cynorthwyol Chwaraeon Cymru - Dirnadaeth, Polisi A Materion Cyhoeddus

Sut ydych chi'n rhoi pris ar ansawdd bywyd? Beth yw gwerth chwaraeon? Dyma’r math o gwestiynau y mae astudiaeth Elw Cymdeithasol ar Fuddsoddiad newydd o chwaraeon yng Nghymru yn helpu i’w hateb.

Yr astudiaeth, a gomisiynwyd gan Chwaraeon Cymru a’i chynnal yn annibynnol gan Ganolfan Ymchwil y Diwydiant Chwaraeon, sefydliad blaenllaw ym Mhrifysgol Sheffield Hallam, yw’r ail astudiaeth SRoI sydd wedi’i chynnal ar gyfer chwaraeon yng Nghymru, a chynhyrchwyd y fersiwn blaenorol yn 2016/17.

Mae rhai newidiadau i’r fethodoleg rhwng yr astudiaethau, yn fwyaf nodedig drwy ddefnyddio canllaw 150 munud o weithgarwch y Prif Swyddog Meddygol fel y mesur sylfaenol yn yr adroddiad newydd hwn, yn ogystal â chynnwys setiau data newydd ynghylch iselder, poen cefn ac anafiadau sy’n gysylltiedig â chwaraeon.

Prif ffigurau

Y prif ffigwr yw bod chwaraeon yn cyfrannu swm syfrdanol o £5.89bn mewn gwerth cymdeithasol i Gymru. Daw hyn drwy ystod o feysydd gan gynnwys iechyd, lles goddrychol, cyfalaf cymdeithasol a gwirfoddoli. Pan rydym yn mesur hynny yn erbyn y £1.35bn mewn mewnbynnau, cawn elw cymdeithasol ar fuddsoddiad o 4.44. Neu i’w roi mewn ffordd arall, am bob £1 sy’n cael ei buddsoddi mewn chwaraeon yng Nghymru, ceir elw o £4.44.

Manteision iechyd

Mae’r manteision iechyd yn unig yn £621m net, sef £679m mewn cyfraniadau a nodwyd at yr agenda iechyd ataliol, wedi'i addasu ychydig oherwydd -£58m oherwydd anafiadau sy'n gysylltiedig â chwaraeon. Mae manteision sylweddol i chwaraeon yn gysylltiedig ag atal iselder, poen cefn, clefyd cronig y galon, dementia, strôc, diabetes, a chanser.

Mae manteision ariannol uniongyrchol i’r GIG o atal anafiadau a salwch, ond hefyd effeithiau cynhyrchiant uwch a chydlyniant cymdeithasol drwy osgoi problemau. O ran achosion, amcangyfrifwyd drwy waith yr astudiaeth hon bod mwy na 113,000 o achosion o salwch wedi’u hatal, ar draws y meysydd risg hyn, yn 2021/22 oherwydd chwaraeon.

Efallai ei bod yn werth nodi ein bod wir yn canolbwyntio ar faterion ehangach iechyd a lles. Mae'r ffigurau hyn, ac eithrio’r ystadegau iselder, yn edrych yn fras ar effaith chwaraeon ar atal salwch o fewn iechyd corfforol.

Iechyd meddwl

Mae cofnodi’r effaith ar iechyd meddwl yn hynod o bwysig, yn enwedig gweld rôl iechyd meddwl o fewn ymyriadau polisi yng ngwaith Llywodraeth Cymru a gwasanaethau iechyd.

Gwelwn hefyd, o Draciwr Gweithgarwch Cymru, bod newid wedi bod dros y 12 mis diwethaf yn y sbardun ar gyfer gweithgarwch pobl, gyda mwy o bobl bellach yn gwneud chwaraeon ar gyfer iechyd meddwl yn hytrach na iechyd corfforol. Mae’n newid sydd wedi’i gynnal ar draws nifer o’r arolygon tracio hynny, gan amlygu’r rôl bwysig y mae chwaraeon yn ei chwarae yn iechyd meddwl a lles y genedl.

Gan adeiladu ar y ffocws hwnnw ar iechyd meddwl, gwelwn gyfraniad o £2bn gan chwaraeon at les goddrychol. Daw hyn o ystadegau lle mae unigolion yn adrodd am well iechyd meddwl a lles oherwydd eu bod yn cymryd rhan mewn chwaraeon, naill ai fel cyfranogwr neu wirfoddolwr.

Nid dim ond y cyfranogwyr sy’n cael budd o wirfoddoli

Mae cyfraniad y gwirfoddolwyr drwy chwaraeon yng Nghymru yn enfawr. £430m yn cael ei ddarparu mewn nwyddau i Gymru. Ble fyddem ni fel sector heb yr unigolion ymroddedig hynny sy'n ei gynnal?

Fodd bynnag, er ein bod yn cael gwerth sylweddol o wirfoddolwyr yn rhoi eu hamser am ddim (er budd y cyfranogwyr), mae budd enfawr i'r gwirfoddolwyr eu hunain hefyd, gan dynnu sylw at bwysigrwydd y system gyfan, nid dim ond y rhai sy'n cymryd rhan ynddi. Fel sector mae angen i ni arddangos hyn, o ystyried yr angen cynyddol am ddibynnu ar wirfoddolwyr mewn dyfodol ariannol heriol, a'r pryder parhaus am ddiffyg gweithlu gwirfoddol ar ôl covid.

Rydym hefyd yn gweld effaith sylweddol ar gyfalaf cymdeithasol (£2.87bn) sy’n cynnwys gwerthoedd ar gyfer y rhwydweithiau sy’n cael eu creu drwy chwaraeon a’r llesiant gwell sy’n cael ei ysgogi gan y perthnasoedd hynny. Fel enghraifft o hyn, canfu’r adroddiad Cyflwr y Genedl a gyhoeddwyd yn ddiweddar bod oedolion sy’n actif fwy na thair gwaith yr wythnos yn teimlo’n llai unig na’r rhai sy’n ymarfer yn llai aml.

Arddangos pŵer chwaraeon

Mae’r adroddiad, a fydd yn cael ei gyhoeddi’n llawn ar wefan Chwaraeon Cymru yr wythnos nesaf, yn taflu goleuni ar bŵer chwaraeon a sut mae’n chwarae rhan hollbwysig wrth greu nid yn unig cenedl iach, ond cenedl hapus, hyderus a chysylltiedig. Fel rydym wedi gwybod erioed yn y sector chwaraeon, mae ein cynnyrch ni yn un fedr ddatgloi potensial poblogaeth Cymru. Yr hyn sy’n allweddol nawr yw helpu’r rhai ym maes iechyd, addysg a thu hwnt i wneud y mwyaf o’r cyfleoedd y gall gweithio gyda ni ar y cyd ac fel un eu cynnig, ar amser pan fo angen hynny’n fwy nag erioed.