Skip to main content

Pennaeth chwaraeon anabledd yn annog creadigrwydd i helpu pawb i fod yn actif

  1. Hafan
  2. Newyddion, Straeon a Digwyddiadau
  3. Newyddion, Erthyglau ac Ymgyrchoedd
  4. Pennaeth chwaraeon anabledd yn annog creadigrwydd i helpu pawb i fod yn actif

Gall sêr Paralympaidd Cymru arwain y ffordd mewn ysbrydoli pobl anabl a’r rhai sydd â chyflyrau iechyd tymor hir i geisio cadw’n heini ac iach yn ystod y cyfyngiadau symud presennol.

Mae athletwyr fel Nathan Stephens a’r bencampwraig byd mewn croesfoduro cadair olwyn, Lily Rice, wedi rhoi fideos ar-lein eisoes yn dangos ffyrdd o ddal ati i fod yn actif.

Ond nawr mae gan brif weithredwr Chwaraeon Anabledd Cymru (ChAC) Fiona Reid nod o ehangu’r negeseuon hynny i gynnwys pawb yng Nghymru sydd ag anabledd – yn enwedig y rhai sydd â rhai risgiau penodol a all gyfyngu ar eu gallu i ymarfer yn yr awyr agored.   

Hefyd dywedodd bod rhaid cyfeirio’r gefnogaeth ar gyfer pobl sy’n cael anawsterau efallai gyda chysylltu ar-lein.   

Gyda chanolfannau hamdden ar gau, dosbarthiadau ymarfer wedi’u gohirio a chadw pellter cymdeithasol yn cyfyngu ar allu pawb i gadw’n heini mewn lleoliadau wyneb yn wyneb hwyliog, mae’r anawsterau ychwanegol mae pobl ag anableddau’n eu hwynebu wedi dod yn amlycach.           

Gall mynd allan i’r awyr iach fod yn her fawr i rai, a dyma pam mae ymgyrchoedd llwyddiannus – fel Codi Allan, Bod yn Actif – wedi gorfod cael eu haddasu yn awr. 

Mae athletwyr fel Stephens, Rice, y sbrintwraig Olivia Breen a’r hyfforddwraig a’r wirfoddolwraig o Sir Benfro Nicola Hayton, wedi rhoi cyfres o fideos i gyd ar sianel YouTube ChAC, i geisio helpu pobl i gadw’n iach.   

Mae ChAC yn gobeithio y gall yr athletwyr elitaidd gymell pobl ac wedyn y bydd eraill yn camu i’r adwy gyda chreadigrwydd i ddangos sut i addasu. 

“Wrth gwrs mae gennym ni gymunedau o bobl anabl sydd ddim yn gallu cymryd rhan mewn gweithgarwch corfforol yn y ffordd y bydden nhw’n gwneud hynny’n wythnosol fel arfer,” meddai Reid.

“Hefyd nid yw’r athletwyr elitaidd yn gallu gwneud hyfforddiant mor ddwys mewn cyfleusterau penodol gydag offer penodol.             

“Felly, mae llawer mwy o gyswllt rhwng y ffordd mae athletwyr elitaidd yn addasu ac yn parhau i fod yn actif a’r unigolion hynny sydd yn y cam cysylltu cynnar neu’n cymryd rhan yn gymunedol. 

“Does gan neb fynediad i gyfleusterau nawr. Dim ond beth sydd o’u cwmpas nhw sydd gan bobl. Efallai mai dim ond potel neu ddwy o Lucozade sydd wrth law.

“Felly, efallai y gall yr athletwyr elitaidd gynnig cymhelliant, ac y gall y bobl sy’n ymwneud mwy ar lefel gymunedol gynnig creadigrwydd – sut i wneud y gorau a chysylltu gydag eraill – fel bod gennym ni gylch o ysbrydoliaeth.”

Ers i’r rheolau newydd yn cyfyngu ar symudiad pobl ddod i rym, mae llawer wedi bod yn cadw’n heini, gyda deunydd cadw’n actif yn cael ei gynnig ar-lein gan athletwyr uchel eu proffil neu sêr brwd fel Joe Wicks.

Ond ni fydd yr holl ganllawiau a gwersi’n adlewyrchu realiti bywyd wrth ystyried gallu swyddogaethol rhai pobl. 

Mae ChAC yn gweithio gyda nifer o’u hathletwyr i sicrhau y bydd mwy o gynnwys fideo sy’n cynnig cyngor perthnasol a deunydd cyfarwyddo.

Bydd rhywfaint o’r deunydd yn ceisio helpu teuluoedd sydd â phlant anabl i sicrhau eu bod yn gallu chwarae ac ymarfer gyda’i gilydd yn eu cartrefi a’u gerddi. 

“Mae cwmwl mawr du uwch ein pen ni ar hyn o bryd ac mae’n cael effaith aruthrol ar fywydau pobl, ond chwilio am y llinyn arian sy’n ein cadw ni i gyd i fynd,” meddai Reid, sydd wedi gweithio i ChAC am y 12 mlynedd ddiwethaf. 

“Rydyn ni i gyd angen cael ein cymell a pharhau’n frwd – os ydyn ni’n siarad am athletwyr elitaidd neu’r rhai sydd jyst eisiau dal ati i fod yn actif ar eu lefel nhw. 

“Rhaid i ni ysbrydoli ein gilydd a chysylltu â’n gilydd – ac mae’n rhaid i hynny fod yn fwy na dim ond ar-lein oherwydd rydyn ni’n gwybod bod cyfran fawr o bobl anabl yn methu mynd ar-lein neu dydyn nhw ddim yn gyfarwydd â chyfryngau cymdeithasol.”

Mae’n ddyddiau cynnar i benderfynu beth yw ystyr cadw mewn cysylltiad pan mae cyfyngiadau llym, ond gallai olygu dim ond anogaeth i fod yn gymdogion da – gwneud yn siŵr bod pobl sy’n byw gerllaw yn gallu cadw’n actif.         

Mae’r ymgyrch Codi Allan, Bod yn Egnïol – rhaglen ledled y DU sydd â lleoliadau yng Nghymru yn Wrecsam, Sir Benfro a Rhondda Cynon Taf – wedi bod yn cyflwyno sesiynau ioga a Swmba ar gyfer pobl anabl a heb anabledd.

Gyda chwaraeon trefnus wedi dod i ben ar hyd a lled y wlad, mae’r ffurfiau eraill hyn ar weithgarwch ffitrwydd yn siŵr o ddod yn bwysicach fyth, os gellir dod o hyd i ffyrdd o’u trosglwyddo i’r cartref. 

Mae hynny’n hynod bwysig i bobl anabl sydd â phroblemau iechyd eraill ac sydd wedi cael cyngor efallai i beidio â mynd allan ar gyfer eu gweithgarwch arferol ar droed neu mewn cadair olwyn. 

“Yr hyn rydyn ni yn ei wybod ar hyn o bryd yw nad ydyn ni’n gwybod popeth am hyn,” ychwanegodd Reid.

“Mae cannoedd ar filoedd o bobl anabl yng Nghymru’n meddwl am syniadau gwych. Rydyn ni eisiau iddyn nhw gysylltu fel ein bod ni’n gallu cefnogi arddangos y gweithgarwch gwych yma a hefyd tynnu sylw at y pethau maen nhw’n eu cael yn heriol.

“Rydyn ni i gyd yn hyn gyda’n gilydd.”