Skip to main content

Jeremiah Azu: Y sylfeini cadarn wnaeth feithrin y dyn cyflymaf yng Nghymru

  1. Hafan
  2. Newyddion, Straeon a Digwyddiadau
  3. Newyddion, Erthyglau ac Ymgyrchoedd
  4. Jeremiah Azu: Y sylfeini cadarn wnaeth feithrin y dyn cyflymaf yng Nghymru

Os bydd Jeremiah Azu yn sicrhau lle yng ngharfan athletau Prydain Fawr ar gyfer Paris, bydd yn siŵr o ddod o hyd i dawelwch mewnol i setlo unrhyw nerfau.

Mae’r sbrintiwr – a ddaeth yn ddiweddar yr athletwr cyntaf erioed o Gymru i redeg 100m mewn llai na 10 eiliad – yn mynnu bod ei ffydd grefyddol, ei fagwraeth deuluol a’i ymdeimlad cadarn o gymuned i gyd yn rhoi sylfaen wych iddo sydd mor gadarn ag unrhyw set o flociau dechrau.

Mae Jeremiah yn athletwr modern iawn gyda dylanwadau byd-eang. Wedi'i eni yn yr Iseldiroedd i rieni o Ghana, symudodd i Gaerdydd pan oedd yn dair oed, ond ar hyn o bryd mae'n byw yn yr Eidal fel rhan o grŵp hyfforddi sbrintio Prydeinig o bedwar.

Aeth yr athletwr 23 oed i Ysgol Uwchradd Llanisien yn y brifddinas lle roedd pêl droed ac athletau yn cystadlu am ei sylw.

Fel gyda chymaint o ddoniau chwaraeon Cymru, cafodd ei allu ei ganfod a'i annog gan athro cefnogol - yn ei achos ef, yr athro Addysg Gorfforol David Griffin.

“Roedd Mr Griffin bob amser yn fy annog i ac rydyn ni’n dal i gadw mewn cysylltiad yn rheolaidd, hyd yn oed nawr,” meddai Jeremiah.

“Roedd yn arfer dweud wrtha’ i bod angen i mi fod ar y trac yn rheolaidd oherwydd bod gen i lawer o dalent ac y gallwn i fod yn sbrintiwr gwych pe bawn i'n gweithio'n galed.”

Roedd yr ysgol yn darparu amgylchedd llawn anogaeth ar gyfer y rhai oedd yn awyddus i wneud cynnydd a datblygu eu medrau. Yn yr un grŵp blwyddyn â Jeremiah roedd Rabbi Matondo, pêl droediwr gyda Rangers a Chymru ar hyn o bryd. 

“Rydw i’n edrych yn ôl ar yr amser hwnnw a dyna pryd wnes i ddatblygu hoffter o’r trac a’r maes,” meddai Jeremiah.

“Roedd yn ymwneud â chael hwyl, profi eich hun, a bod yng nghwmni ffrindiau. Mae rhai o fy atgofion gorau i o'r ysgol yn cynnwys eistedd ar y bws ar ein ffordd i Stadiwm Lecwydd.

“Fe fyddech chi'n cael amser da gyda ffrindiau, yn mynd yn nerfus pan oedd eich tro chi i gystadlu yn cyrraedd, ac wedyn yn dysgu'n araf sut i ddelio â'r holl emosiynau hynny. Roedd yn werthfawr iawn.”

Adeiladodd ei hyfforddwr cyntaf, Helen James o Glwb Athletau Caerdydd, ar y sylfeini hynny.

“Fe sefydlodd hi fy mywyd cyfan i drwy roi’r hyfforddiant yn ei le. Roeddwn i gyda hi am bum mlynedd ac fe aeth hi â mi i le nad oeddwn i erioed wedi dychmygu fyddai'n bosibl. Fe newidiodd hi fy mywyd i yn fawr.”

Jeremiah Azu yn croesi'r llinell derfyn rhwng dau athletwr arall
Llun: Owen Morgan
Fe fyddech chi'n cael amser da gyda ffrindiau, yn mynd yn nerfus pan oedd eich tro chi i gystadlu yn cyrraedd, ac wedyn yn dysgu'n araf sut i ddelio â'r holl emosiynau hynny. Roedd yn werthfawr iawn.
Jeremiah Azu

Newyddion Diweddaraf

Sut perfformiodd athletwyr Cymru ym Mharis 2024?

Wel mae wedi bod yn haf gwych! Efallai bod Paris 2024 wedi dod i ben, ond bydd atgofion Olympiaid a…

Darllen Mwy

‘Oedi’ Cronfa Cymru Actif ar gyfer ceisiadau newydd

Oherwydd y nifer aruthrol o geisiadau sydd wedi dod i law hyd yn hyn eleni, mae Chwaraeon Cymru yn oedi…

Darllen Mwy

Y clybiau cymunedol lle dechreuodd breuddwydion Paralympaidd

Dechreuodd y Paralympiaid Sabrina Fortune, Phil Pratt a Ben Pritchard i gyd mewn clybiau chwaraeon yng…

Darllen Mwy