Skip to main content

Y gallu i fownsio’n ôl - Cyflwr chwaraeon yng Nghymru wrth adfer o’r Coronafeirws

  1. Hafan
  2. Newyddion, Straeon a Digwyddiadau
  3. Newyddion, Erthyglau ac Ymgyrchoedd
  4. Y gallu i fownsio’n ôl - Cyflwr chwaraeon yng Nghymru wrth adfer o’r Coronafeirws

Mae Matt Richards wedi nofio ei ffordd i ogoniant Olympaidd, mae Stephen Dodd wedi profi’n frenin y golffwyr hŷn, ac mae Alex Griffiths yn helpu Tân Cymru i fflamio tuag at lwyddiant yng nghystadleuaeth criced Cant newydd y merched.

Mae'r triawd yn tanlinellu sut mae sêr chwaraeon elitaidd Cymru yn dod i'r amlwg ar ôl wynebu heriau a rhwystrau'r pandemig.

Ond gan symud oddi wrth y lefel uchaf, beth yw’r sefyllfa ar lawr gwlad chwaraeon ar ôl bron i 18 mis o fyw o dan gwmwl Covid 19?

Mae nofio, golff a chriced yn dair camp sy'n gobeithio manteisio i’r eithaf ar godi'r cyfyngiadau sy'n weddill wrth i bobl ledled y wlad, hen ac ifanc, geisio bod “nôl yn y gêm”.

Mae wedi bod yn gyfnod cythryblus ac nid yw drosodd eto gan y bydd effaith y pandemig yn para’n llawer hirach na’r cyfyngiadau.

Fe wnaethom ni ofyn i dri phrif weithredwr y chwaraeon hynny pa mor ddwfn mae digwyddiadau'r flwyddyn a hanner ddiwethaf wedi effeithio ar eu campau a beth ddylai ddigwydd nawr yn y dyfodol.

 Arwydd am fesurau COVID ar gwrs golff

 

Pa mor ddrwg mae pethau wedi bod?

Leshia Hawkins, prif weithredwr Criced Cymru (@LeshiaHawkEye)

Roedden ni’n ffodus ein bod ni’n gamp sy’n cadw pellter cymdeithasol beth bynnag. Rydych chi'n cychwyn 22 llath i ffwrdd oddi wrth eich partner batio a gallech chi fod ymhellach i ffwrdd oddi wrth y maeswyr.

Felly, does dim rhaid i ni rycio a chyffwrdd gwrthwynebwyr yn agos, oedd yn golygu, pan ddechreuodd pethau wella, ein bod ni wedi gallu gwneud y gorau o'r sefyllfa.

Roedd yn golygu y gallen ni droi’r tap yn ôl ymlaen i raddau helaeth pan oedd hynny’n cael ei ganiatáu. Wrth gwrs, roedd rhaid i ni addasu canllawiau Bwrdd Criced Cymru a Lloegr ar gyfer Cymru, ond er gwaethaf popeth rydyn ni’n teimlo’n eithaf lwcus fel camp ein bod ni wedi gallu dychwelyd yn weddol ddianaf.

Rydyn ni'n teimlo “nôl yn y gêm” yn sicr. Mewn gwirionedd, rydyn ni wedi gallu cynyddu nifer y timau yng Nghymru yn ystod y pandemig. Rydyn ni'n ffynnu ac yn tyfu.

 

Hannah McAllister, prif weithredwr Golff Cymru (@HannahFitzpatr3)

Rydyn ni'n wirioneddol lwcus fel camp. Yn gynnar iawn, ni wnaeth y cyfyngiadau effeithio gormod arnom ni oherwydd ein bod ni’n ffodus o ran y ffordd y mae posib chwarae'r gêm.

Hyd yn oed yn gynnar, roedden ni’n gallu chwarae'r gêm yn unigol neu mewn parau. Gyda'r rheol o chwech, roedden ni’n gallu chwarae yn yr awyr agored a chadw pellter cymdeithasol.

Rydyn ni “nôl yn y gêm” yn sicr ac roedden ni nôl yn y gêm yn gynnar. Fodd bynnag, rydyn ni’n ddiwydiant mawr ac yn ffitio ar draws lletygarwch, manwerthu a thwristiaeth. Mae'r incwm yn y meysydd hynny wedi cael ei daro'n wael gyda phobl ddim yn teithio.

Ond mae'r clybiau wedi addasu'n dda gydag ardaloedd awyr agored wedi'u diwygio fel bod mwy o bobl yn gallu eistedd yn yr awyr agored. Rydyn ni wedi cael ein heffeithio’n negyddol o ran incwm, ond mae cefnogaeth y llywodraeth a’r gefnogaeth gan Chwaraeon Cymru wedi helpu’n fawr gyda hynny.

 

Fergus Feeney, prif weithredwr Nofio Cymru (@fergus_feeney)

Cyn y cyfnod clo, roedd y data’n awgrymu bod gennym ni 400,000 o oedolion yn nofio unwaith yr wythnos yng Nghymru, a 100,000 ar y fframwaith dysgu nofio.

Roedden ni’n edrych ar hanner miliwn o bobl yng Nghymru oedd yn nofio.

Felly, mae’r cyfyngiadau i ni yng Nghymru wedi bod yn anodd tu hwnt. Mae mwy na 400 o byllau mynediad cyhoeddus ledled Cymru ac fe wnaethon nhw i gyd gau. Roedd rhaid i'r holl weithgarwch ddod i ben.

Roedd ceisio datgloi ein chwaraeon unigol fis Medi diwethaf yn her enfawr. Fel camp, doedd gofod ddim ar ein hochr ni. Amgylchedd dan do ydyn ni ar y cyfan, rydyn ni'n amgylchedd clos dan do, ac roedden rhai problemau gweithredol hefyd.

Roedden ni’n gwybod bod 80 y cant o'n cyfleusterau ni dros 20 oed ac mae rhai ohonyn nhw mewn llefydd bach lle mae'r gofod yn brin.

Mae'r gamp wedi cael ei tharo'n wael a dydyn ni ddim yn agos at fod yn gwbl weithredol eto.

 

Sut mae'ch ffigurau aelodaeth chi wedi bod?

FF, Nofio Cymru

Mae wedi bod yn llwybr araf yn ôl. Mae’r ffigurau aelodaeth clybiau tua 30 y cant yn is, rydyn ni tua 80 y cant yn is o ran cyfranogiad, ond mae hynny oherwydd capasiti - y cyfyngu mae'r cyfyngiadau wedi'i greu.

Nid galw sy’n  gyfrifol am hynny. Mae galw mawr o hyd gyda phob pwll ac awdurdod lleol wedi'u harchebu'n llawn.

Mae gennym ni 100 o glybiau ledled Cymru, gyda 12 ohonynt yn glybiau perfformiad. Ac mae wedi dod yn gêm rhifau. Rydyn ni’n ceisio lleoli 150 o nofwyr perfformiad mewn capasiti bach.

Ond mae hyder yn dod yn ôl. Y broblem ydi bod nofio cystadleuol a datblygiad wedi cael ergyd fawr.

Y pryder ydi bod pobl ifanc 15 neu 16 oed wedi symud ymlaen at rywbeth gwahanol. Os ydyn nhw dal yn y gamp, gwych. Ond y pryder ydi bod chwaraeon wedi eu colli a'u bod yn eistedd gartref ar eu PlayStation.

HM, Golff Cymru

Dydyn ni ddim yn cael ein ffigurau aelodaeth swyddogol tan fis Awst, ond rydyn ni’n disgwyl cynnydd o 15 i 20 y cant.

Rydyn ni’n gweld bod y rhan fwyaf o’r twf ymhlith golffwyr gwrywaidd, oherwydd bod merched yn hoffi dod at y gamp yn raddol.

O ystyried y ffaith honno, ein prif ffocws ni ar gyfer y flwyddyn nesaf fydd cael mwy o ferched yn rhan o’r gêm.

Ond, ar y cyfan, mae wedi bod yn gadarnhaol iawn o ran y twf mewn aelodaeth er gwaethaf y pandemig.

Fe gawsom ni ddirywiad sylweddol yn yr aelodaeth ar ôl y chwalfa ariannol yn 2008, felly mae'r twf wedi bod yn wych. Ond mae angen i ni weithio ar y bwlch rhwng y rhywiau a pharhau i ymdrechu i ddenu demograffeg iau.

Mae golff wedi bod yn wych i helpu gydag unigrwydd ac ynysu yn ystod y 18 mis diwethaf, a phrofwyd hefyd ei bod yn gamp dda i’w chwarae ochr yn ochr â chwaraeon eraill. Mae Gareth Bale wedi bod yn enghraifft wych o hynny.

 

LH, Criced Cymru

Rydyn ni'n gwybod ein bod ni wedi cynyddu nifer y clybiau yn ogystal â nifer yr adrannau. Rydyn ni hefyd wedi gweld parhad yn nhwf criced merched.

Rydyn ni wedi parhau i ddatblygu’r cyfranogiad D11 drwy gyfrwng ein dau gynnyrch cenedlaethol blaenllaw - y rhaglenni All Stars a Dynamos.

Roedden ni wedi gosod targed twf eithaf beiddgar i ni ein hunain yn yr All Stars ac rydyn ni wedi ei gyrraedd eisoes.

Mewn gwirionedd, doedden ni ddim wir yn gwybod sut byddai'r dilyniant ar gyfer plant 11 oed, y cynnyrch Dynamos, yn gweithio. Ond rydyn ni ymhlith yr arweinwyr ar gyfer siroedd Lloegr, rhai ohonyn nhw â phedair gwaith cymaint o glybiau a dwywaith cymaint o bobl.

Gwaith gwych ein gwirfoddolwyr ni sy’n gyfrifol am hynny, wnaeth ein cynnal ni drwy'r holl amseroedd tywyll. Rydyn ni wedi cael ein siomi ar yr ochr orau.

Mae plant All Stars Cricket yn cerdded gyda offer

 

Sut ydych chi'n gweld y dyfodol?

HM, Golff Cymru

Rydyn ni eisiau sicrhau bod clybiau'n parhau i wneud eu gwaith allgymorth cymunedol a'u bod yn rhagweithiol.

Mae angen i ni barhau i wella'r amrywiaeth yn y gêm a rhoi cyfle i bawb ddod i mewn i'n gêm ni. Rhaid i hynny fod yn brif ffocws i ni.

Mae'n ymwneud ag annog clybiau i sicrhau bod eu cystadlaethau penwythnos yn agored i bawb - nid dynion yn unig.

Mae angen i ni hefyd ddefnyddio buddsoddiad i wella cyfleusterau fel draenio, fel bod gennym ni golff drwy gydol y flwyddyn, am 12 mis.

 

FF, Nofio Cymru

Byddai codi’r cyfyngiadau’n amlwg yn helpu gyda’r capasiti mewn nofio.

Ond rydw i'n credu bod arnom ni angen ymgyrch genedlaethol addas hefyd - un sy'n uno chwaraeon, sy'n berthnasol i bob camp ac sy'n gwneud synnwyr i bob camp, ac nid dim ond slogan am dri mis.

Mae angen pwysleisio budd pob camp i bawb yn y wlad.

Does dim cyfle gwell wedi bod erioed i chwaraeon ac iechyd gydweithio. Rydyn ni wedi siarad am hyn ers blynyddoedd lawer.

Ni fu perthynas agosach erioed rhwng chwaraeon ac iechyd a lles meddyliol nag o ganlyniad i'r pandemig yma. Ac yn sicr nid hwn fydd y pandemig olaf yn ein hoes ni ac oes ein plant.

Mae gennym ni gyfle i gael pobl yn fwy heini a rhoi mwy o wytnwch iddyn nhw ac mae angen i ni fachu ar y cyfle yma.

 

LH, Criced Cymru

Mewn criced, mae arnoch chi angen cynhyrchion, mae arnoch chi angen chwaraewyr ac mae arnoch chi angen llefydd i chwarae.

Bydd llefydd i chwarae yn her bob amser. Mae'n rhaid i ni weithio'n glyfrach, yn hytrach nag yn galetach, ar draws pob camp.

O ran llywodraeth Cymru a buddsoddiad, pa bynnag gyllideb sydd gennych chi ar gyfer cyfleusterau, nid yw byth yn ddigon ac fe allwch ei gwario o fewn pum munud.

 

Sut byddech chi'n asesu'r arweiniad a'r gefnogaeth mae eich camp wedi'u derbyn?

LH, Criced Cymru

Dim ond ers mis Mawrth y llynedd ydw i wedi bod yma, felly dim ond mewn argyfwng ydw i wedi adnabod Chwaraeon Cymru a Chymdeithas Chwaraeon Cymru (WSA).

Ond mae'n rhaid i mi ddweud, roedd fy mhrofiad i o'r cyrff hynny yn sector chwaraeon Cymru yn eithaf da.

Doedd dim llyfr chwarae, ond fe fuon ni’n gweithio ar y cyd ac ychydig iawn o chwaraeon wnaeth adael a gwneud eu pethau eu hunain.

Rydw i'n gwerthfawrogi bod pethau'n anodd, efallai, i Chwaraeon Cymru lobïo'r bobl sy'n eu talu, ond ar y cyfan roedd y gefnogaeth i'r cyrff rheoli’n rhagorol.

Fe hoffwn i nawr weld mwy o ymrwymiad gan lywodraeth Cymru i sylweddoli pa mor werthfawr y gall chwaraeon fod yn yr ymgyrch honno dros wella iechyd a ffitrwydd y cyhoedd.

 

HM, Golff Cymru

Fel sector chwaraeon rydyn ni wedi cydweithredu'n dda ac wedi cefnogi ein gilydd yn dda drwy'r pandemig. Mae angen i ni barhau i fanteisio ar hynny wrth symud ymlaen.

Mae'r WSA wedi lobïo'n dda ac mae llywodraeth Cymru wedi helpu i'n llywio ni drwy hyn. Mae Chwaraeon Cymru wedi bod o gymorth hefyd gyda’i gynlluniau grant, ond roedden ni’n ei chael yn anodd gyda llywodraeth y DU oherwydd gwahanol reolau - yn enwedig ar y ffin rhwng Cymru a Lloegr.

Ond ar y cyfan, mae'r chwaraeon wedi cefnogi ei gilydd yn dda.

 

FF, Nofio Cymru

O gymharu â sectorau eraill ac â gwledydd eraill, rydw i'n credu bod Cymru wedi dod allan o'r broses hon yn dda iawn. Rydyn ni wedi cydweithredu'n dda ac wedi gweithio'n dda iawn gyda'r llywodraeth.

Fe ddywedodd dyn doethach o lawer na fi un tro mai’r gwahaniaeth rhwng torf a thîm yw trefn.

Gallem yn hawdd fod wedi bod yn ddim mwy na thorf a gallai pethau fod wedi bod yn llawer mwy anhrefnus.

Fe allwn ni ailadeiladu’r niferoedd, ond y drosedd fwyaf yn hyn oll fyddai colli'r ymdeimlad hwnnw o undod ar draws chwaraeon yng Nghymru.

Pan rydyn ni gyda'n gilydd, mae chwaraeon Cymru yn parhau i ragori ar unrhyw ddisgwyliadau.

Newyddion Diweddaraf

Mae pobl ifanc yn gwirioni ar dennis bwrdd, diolch i dechnoleg fodern

Mae Clwb Tenis Bwrdd Cynffig yn defnyddio technoleg laser modern i helpu i wneud eu camp yn fwy deniadol…

Darllen Mwy

5 ffordd y gall eich clwb chwaraeon elwa o fod yn fwy cynaliadwy

Beth yw manteision dod yn glwb mwy cynaliadwy? Dyma ein pump uchaf ni.

Darllen Mwy

Funmi Oduwaiye: Y seren pêl-fasged ar drywydd newydd wrth daflu maen a disgen yn y Gemau Paralympaidd

Doedd hi heb fod yn agos at gylch taflu ers ei dyddiau mabolgampau yn yr ysgol. Ond nawr mae Funmi Oduwaiye…

Darllen Mwy