Mae hwn wedi bod yn haf o ferched ar y dŵr ledled Cymru, diolch i lwyddiant ymgyrch #ShePaddles.
Cyrhaeddodd ei phenllanw yn ôl ym mis Mai, pan gymerodd 75 o ferched – y mwyafrif helaeth ohonynt erioed wedi cwrdd â’i gilydd o’r blaen – ran mewn gŵyl chwaraeon rhwyfo yng Nghanolfan Awyr Agored Genedlaethol Plas y Brenin, yn Eryri.
“Doedd Plas y Brenin erioed wedi cael 75 o bobl ar y dŵr ar yr un pryd o’r blaen, heb sôn am 75 o ferched,” meddai Lydia Wilford, swyddog datblygu Canŵio Cymru.
“Roedd yr adborth a gawson ni yn ddiddorol iawn. Doedd cymaint ag 80 y cant o’r merched yno ddim yn adnabod unrhyw un pan wnaethon nhw gyrraedd.”
Felly beth sy'n gwneud i 75 o ferched o wahanol oedrannau fod eisiau treulio penwythnos yn y gwanwyn yn tasgu dŵr mewn llyn?
Efallai mai harddwch Llynnau Mymbyr a’r cyffiniau, neu’r dyhead i deimlo’n heini, yn actif ac yn anturus, neu’r chwilfrydedd i ddysgu camp newydd.
Neu efallai mai'r holl bethau hynny yw e - yn ogystal ag absenoldeb egos gwrywaidd!
Roedd #ShePaddles yn rhaglen a ddyfeisiwyd gan British Canoeing yn 2020, ond amharwyd arni gan y pandemig, ond fe’i mabwysiadwyd gan Canŵio Cymru a’i chyflwyno ledled y wlad gyda llwyddiant ysgubol yn 2021 a 2022.
Wedi'i chynllunio i gael mwy o ferched i gymryd rhan mewn chwaraeon rhwyfo - canŵio, caiacio a rhwyf-fyrddio - a'u datblygu fel selogion, swyddogion a hyfforddwyr, mae'r ymgyrch wedi taro tant gyda genethod a merched o bob oed.
Yn ogystal â gwyliau, bu teithiau i wahanol leoliadau gyda llysgenhadon #ShePaddles, clybiau “hyrwyddwyr” a grŵp Facebook bywiog gyda mwy na 2,500 o aelodau.
“Yr hyn oedd yn ddiddorol iawn am yr ŵyl ym mis Mai oedd gweld bod cymaint o ferched yn hapus i ddod ar eu pen eu hunain oherwydd eu bod yn gwybod mai merched fyddai’r unig bobl yno,” meddai Lydia.
“Fe all fod yn anodd cymell merched os ydych chi’n meddwl y byddwch chi’n troi lan i roi cynnig ar rwyf-fyrddio neu gaiacio yng nghwmni grŵp o fechgyn ifanc 18 oed.
“Rydyn ni'n gweld bod y merched yma wrth eu bodd yn dod i mewn i'r gamp mewn amgylchedd i ferched yn unig. Unwaith maen nhw wedi magu hyder yn y gamp, maen nhw'n fwy na pharod i gymysgu.
“Rydyn ni hefyd wedi cael merched Asiaidd anhygoel, a ’fydden nhw ddim wedi gallu cymryd rhan mewn sesiynau gyda dynion.
“Felly, fe all fod yn fan cychwyn am amrywiaeth o resymau – ond does dim dwywaith bod y merched yn hynod bositif am gyflwyniad merched yn unig i’r gamp.”
