Mae'r weledigaeth am oes. Mae'n ymateb i anghenion pobl mewn gwahanol gyfnodau yn eu bywyd.
Mae’r adran hon yn edrych ar gyfranogiad mewn chwaraeon a gweithgarwch corfforol yn ôl oedran, ynghyd â ffactorau bywyd ychwanegol a all effeithio ar wahanol bobl yn ystod gwahanol gyfnodau o’u bywyd.
Graff 3: Cyfranogiad mewn o leiaf un Gamp neu Weithgaredd Corfforol yn ystod y Pedair Wythnos Flaenorol, yn ôl Grwpiau Oedran.
Mae Graff 3 yn dangos cyfran yr oedolion ym mhob grŵp oedran a gymerodd ran mewn o leiaf un gamp neu weithgaredd corfforol yn ystod y pedair wythnos flaenorol yn 2021-22 a 2022-23. Dangosir y cyfartaledd cenedlaethol ar gyfer 2022-23 hefyd.
Yn 2022-23, mae cyfran yr oedolion a gymerodd ran mewn chwaraeon a / neu weithgarwch corfforol unwaith yn ystod y pedair wythnos flaenorol o leiaf yn gostwng wrth i grŵp oedran yr ymatebwyr gynyddu.
Cymerodd cyfran uwch o oedolion yn y grwpiau oedran 16 i 24 oed, 25 i 34 oed, 35 i 44 oed, a 45 i 54 oed ran unwaith o leiaf yn ystod y pedair wythnos flaenorol o gymharu â’r cyfartaledd cenedlaethol (60%), ac â grwpiau oedran hŷn.
I’r gwrthwyneb, cymerodd cyfran is o oedolion ran unwaith o leiaf yn ystod y pedair wythnos flaenorol ymhlith y rhai 55 i 64 oed, 65 i 74 oed, a 75+ oed o gymharu â’r cyfartaledd cenedlaethol (60%), ac â grwpiau oedran iau.
O gymharu â 2021-22, cynyddodd cyfran y bobl ifanc 16 i 24 oed a gymerodd ran unwaith o leiaf yn ystod y pedair wythnos ddiwethaf 9 pwynt canran, gan gynrychioli 29,000 o oedolion ychwanegol yn y grŵp oedran hwn a gymerodd ran. Ymhellach, cynyddodd cyfran yr oedolion 65 oed a hŷn a gymerodd ran unwaith o leiaf yn ystod y pedair wythnos ddiwethaf 6 phwynt canran, gan gynrychioli 43,000 o oedolion ychwanegol yn y grŵp oedran hwn a gymerodd ran. Fodd bynnag, arhosodd cyfran y
rhai a gymerodd ran yn y grwpiau oedran 25 i 34 oed, 35 i 44 oed, 45 i 54 oed, a 55 i 64 oed yn debyg i’r ffigurau a adroddwyd yn 2021-22.
Graff 4: Cyfranogiad mewn Chwaraeon a / neu Weithgarwch Corfforol Deirgwaith neu Fwy yr Wythnos, yn ôl Grwpiau Oedran.
Mae Graff 4 yn edrych ar y gwahaniaethau mewn grwpiau oedran yn ôl amledd y cyfranogiad.
Fel uchod, gostyngodd cyfran yr oedolion a gymerodd ran mewn chwaraeon a/neu weithgarwch corfforol deirgwaith neu fwy yr wythnos wrth i oedran yr ymatebwyr gynyddu.
Cymerodd cyfran uwch o oedolion 16 i 24 oed, 25 i 34 oed, 35 i 44 oed, a 45 i 54 oed ran deirgwaith neu fwy yr wythnos o gymharu â’r cyfartaledd cenedlaethol (39%), ac â grwpiau oedran hŷn.
I’r gwrthwyneb, roedd cyfran is o oedolion yn cymryd rhan deirgwaith neu fwy yr wythnos ymhlith y rhai 55 i 64 oed, 65 i 74 oed, a 75+ oed o gymharu â’r cyfartaledd cenedlaethol (39%), ac â grwpiau oedran iau.
O gymharu â’r ffigurau a adroddwyd yn 2021-22, cynyddodd cyfran y bobl ifanc 16 i 24 oed a gymerodd ran deirgwaith neu fwy yr wythnos 15 pwynt canran, gan gynrychioli 47,000 o oedolion ychwanegol yn y grŵp oedran hwn a gymerodd ran mor aml. Ymhellach, cynyddodd cyfran yr oedolion 65 oed a hŷn sy’n cymryd rhan mewn chwaraeon a / neu weithgarwch corfforol deirgwaith neu fwy yr wythnos 4 pwynt canran, gan gynrychioli 29,000 o oedolion ychwanegol yn y grŵp oedran hwn a gymerodd ran mor aml â hyn.
O gymryd y ffigurau a gyflwynir yng Ngraff 3 a Graff 4 gyda’i gilydd, mae’r canfyddiadau’n awgrymu nid yn unig bod mwy o oedolion 16 i 24 oed yn cymryd rhan yn gyffredinol o gymharu â 2021-22, ond bod amledd y cymryd rhan hefyd wedi gwella o fewn y grŵp oedran hwn. Gellir dangos hyn gan y ffaith, er bod 29,000 yn fwy o oedolion 16 i 24 oed yn cymryd rhan o leiaf unwaith yn ystod y pedair wythnos ddiwethaf, bu tuedd lawer fwy o 47,000 o bobl ifanc 16 i 24 oed yn cymryd rhan deirgwaith neu fwy yr wythnos.
Fodd bynnag, mae'r gwrthwyneb yn wir am oedolion 65 oed a hŷn; er bod 43,000 yn fwy o oedolion 65+ oed yn cymryd rhan unwaith o leiaf yn ystod y pedair wythnos ddiwethaf, dim ond 29,000 yn fwy o oedolion sy'n cymryd rhan deirgwaith neu fwy yr wythnos.
Yn gyffredinol, mae hyn yn awgrymu bod oedolion 65 oed a hŷn yn fwy tebygol o fod wedi dechrau neu ailddechrau camp neu weithgaredd newydd, a’r rhai 16 i 24 oed i’w gweld yn cynyddu’r nifer maent yn cymryd rhan ynddynt.
Mae’r tabl canlynol yn dangos sut mae cyfran yr oedolion a gymerodd ran deirgwaith neu fwy yr wythnos yn amrywio yn ôl iechyd cyffredinol, unigrwydd, boddhad â bywyd, hapusrwydd, a lefelau gorbryder.
Tabl 7: Nifer a chanran yr oedolion a gymerodd ran mewn chwaraeon / gweithgarwch corfforol deirgwaith neu fwy yr wythnos, yn ôl ymatebion i gwestiynau iechyd a lles.
| Iechyd Cyffredinol | Canran o oedolion | Nifer yr oedolion |
| Da iawn neu dda | 46% | 811,000 |
| Gweddol | 25% | 145,000 |
| Gwael neu wael iawn | 14% | 30,000 |
| Unigrwydd | ||
| Ddim yn unig | 42% | 408,000 |
| Unig weithiau | 40% | 477,000 |
| Unig | 30% | 93,000 |
| Boddhad gyda bywyd | ||
| Mawr iawn | 42% | 313,000 |
| Mawr | 41% | 521,000 |
| Canolig | 32% | 117,000 |
| Isel | 22% | 27,000 |
| Hapusrwydd Cyffredinol | ||
| Mawr iawn | 41% | 378,000 |
| Mawr | 40% | 394,000 |
| Canolig | 37% | 139,000 |
| Isel | 32% | 66,000 |
| Gorbryder Cyffredinol | ||
| Isel iawn | 39% | 407,000 |
| Isel | 44% | 220,000 |
| Canolig | 38% | 148,000 |
| Mawr | 37% | 203,000 |
| Graddfa gyffredinol y teimlad bod y pethau a wneir mewn bywyd yn werth chweil | ||
| Mawr iawn | 42% | 377,000 |
| Mawr | 41% | 477,000 |
| Canolig | 34% | 102,000 |
| Isel | 20% | 20,000 |
| Cyfanswm Cymru 15 | 39% | 986,000 |
Mae Tabl 7 yn dangos sut ymatebodd oedolion a gymerodd ran mewn chwaraeon a gweithgarwch corfforol deirgwaith neu fwy yr wythnos i gwestiynau iechyd a lles a hunanadroddir.
Roedd y rhai a ddywedodd bod eu hiechyd cyffredinol yn ‘Da Iawn neu dda’ yn fwy tebygol o gymryd rhan deirgwaith neu fwy yr wythnos na’r rhai a nododd bod eu hiechyd yn ‘Gweddol’ neu ‘Gwael neu wael iawn’. I’r gwrthwyneb, roedd 86% (177,000) o oedolion ag iechyd ‘Gwael neu wael iawn’ yn cymryd rhan mewn chwaraeon a / neu weithgarwch corfforol lai na thair gwaith yr wythnos.
Yn yr un modd, roedd y rhai a ddywedodd eu bod yn cael boddhad cyffredinol ‘Mawr iawn’ neu ‘Mawr’ â bywyd, ochr yn ochr â’r rhai a nododd hapusrwydd cyffredinol ‘Mawr iawn’ neu ‘Mawr’, yn fwy tebygol o gymryd rhan deirgwaith neu fwy yr wythnos o gymharu â’r rhai a ddywedodd Boddhad bywyd a hapusrwydd cyffredinol 'Canolig' neu 'Isel'. Yn eu tro, roedd 68% (142,000) o oedolion a nododd hapusrwydd ‘Isel’, a 78% (97,000) o oedolion a ddywedodd bod eu boddhad mewn bywyd yn ‘Isel’, yn cymryd rhan mewn chwaraeon a / neu weithgarwch corfforol lai na theirgwaith yr wythnos.
Ymhellach, roedd y rhai a ddywedodd eu bod yn ‘Unig’ yn llai tebygol o adrodd eu bod yn cymryd rhan deirgwaith neu fwy yr wythnos o gymharu â’r rhai a ddywedodd eu bod yn ‘Unig weithiau’ neu ‘Ddim yn unig’. Yn eu tro, roedd 70% (220,000) o oedolion a ddywedodd eu bod yn ‘Unig’ yn cymryd rhan mewn chwaraeon a / neu weithgarwch corfforol lai na theirgwaith yr wythnos.
Roedd cyfran yr oedolion a gymerodd ran deirgwaith neu fwy yr wythnos yn debyg ar draws y gwahanol lefelau o orbryder a hunanadroddwyd.
Mae'r adran hon yn edrych ar yr amrywiad yng nghyfran yr oedolion a gymerodd ran deirgwaith neu fwy yr wythnos yn ôl statws cyflogaeth presennol ac yn ôl y cymhwyster uchaf yr oedd y person hwnnw wedi'i ennill yn ystod ei oes.
Tabl 8: Nifer a chanran yr oedolion a gymerodd ran mewn chwaraeon / gweithgarwch corfforol deirgwaith neu fwy yr wythnos, yn ôl Statws Cyflogaeth ac Addysg
| Cyflogaeth 16 | Canran o oedolion | Nifer yr oedolion |
| Mewn cyflogaeth | 47% | 669,000 |
| Di-waith | 45% | 22,000 |
| Economaidd anweithgar | 28% | 294,000 |
| Cymhwyster Uchaf a Sicrhawyd | ||
| Lefel Gradd | 48% | 393,000 |
| HNC, HND, BTEC Uwch, neu gyfatebol | 43% | 150,000 |
| Safon Uwch neu Uwch Gyfrannol neu gyfatebol | 49% | 152,000 |
| Prentisiaeth | 31% | 25,000 |
| Graddau Lefel O / TGAU A i C, neu gyfatebol | 36% | 134,000 |
| Graddau Lefel O / TGAU D i G, neu gyfatebol | 25% | 25,000 |
| Cymwysterau eraill | 29% | 60,000 |
| Dim cymwysterau | 16% | 45,000 |
| Cyfanswm Cymru 17 | 39% | 986,000 |
Mae Tabl 8 yn dangos sut adroddodd oedolion a gymerodd ran mewn chwaraeon a gweithgarwch corfforol deirgwaith neu fwy yr wythnos ar eu cyflogaeth a’u cymhwyster addysg uchaf.
Roedd y rhai mewn cyflogaeth a phobl ddi-waith yn fwy tebygol o adrodd eu bod yn cymryd rhan mewn chwaraeon a / neu weithgarwch corfforol deirgwaith neu fwy yr wythnos o gymharu â’r rhai a ddywedodd eu bod yn economaidd anweithgar.
Roedd y rhai a adroddodd eu bod wedi ennill Gradd, Safon Uwch / Uwch Gyfrannol, neu HNC / HND / BTEC Uwch (neu gyfatebol) yn fwy tebygol o adrodd eu bod yn cymryd rhan deirgwaith neu fwy yr wythnos o gymharu â’r rhai yr oedd eu cyrhaeddiad uchaf yn Brentisiaeth, TGAU / Lefel O neu Arall. Y rhai nad oedd ganddynt unrhyw gymwysterau oedd leiaf tebygol o gymryd rhan deirgwaith neu fwy yr wythnos.
16 Mae enghreifftiau o bobl Economaidd Anweithgar yn cynnwys pobl sydd wedi ymddeol, myfyrwyr llawn amser neu bobl sy'n cael eu hatal rhag gweithio oherwydd salwch hirdymor neu anabledd, ac mae di-waith yn cynrychioli'r rhai sy'n chwilio am waith.
Mae’r adran hon yn edrych ar sut mae cyfran y bobl sy’n cymryd rhan deirgwaith neu fwy yr wythnos yn amrywio yn ôl defnydd bwyd, deiliadaeth tai a pherchnogaeth cerbydau.
Graff 5: Canran yr oedolion a gymerodd ran mewn chwaraeon deirgwaith neu fwy yr wythnos, yn ôl fforddiadwyedd bwyd.
Mae Graff 5 yn cyflwyno cyfran yr oedolion a gymerodd ran mewn chwaraeon / gweithgarwch corfforol deirgwaith neu fwy yr wythnos yn ôl cwestiynau fforddiadwyedd bwyd.
Roedd y rhai a brofodd un diwrnod neu fwy yn ystod y pythefnos diwethaf heb unrhyw brydau bwyd sylweddol neu a oedd wedi cael prydau bwyd llai neu wedi hepgor prydau bwyd yn llai tebygol o gymryd rhan mewn chwaraeon / gweithgarwch corfforol deirgwaith neu fwy yr wythnos, o gymharu â'r rhai a oedd wedi cael pryd o fwyd gyda chig neu opsiwn llysieuol cyfatebol bob yn ail ddiwrnod o leiaf.
I’r gwrthwyneb, roedd y rhai a oedd wedi defnyddio banc bwyd yn ystod y 12 mis diwethaf yn llai tebygol o gymryd rhan mewn gweithgareddau cysylltiedig â chwaraeon deirgwaith neu fwy yr wythnos.
Mae cyfran yr oedolion a gafodd bryd o fwyd gyda chig neu opsiwn llysieuol cyfatebol bob yn ail ddiwrnod o leiaf ac a gymerodd ran deirgwaith neu fwy yr wythnos wedi cynyddu ers y ffigurau a adroddwyd yn 2021-22, gyda 131,000 o oedolion ychwanegol yn cymryd rhan mor aml â hyn.
Graff 6: Canran yr oedolion a gymerodd ran mewn chwaraeon deirgwaith neu fwyyr wythnos, yn ôl Sefyllfa Byw.
Fel y dangosir yng Ngraff 6, roedd y rhai a oedd yn rhentu’n breifat neu’n byw mewn eiddo yr oeddent yn berchen arno yn fwy tebygol o gymryd rhan mewn chwaraeon / gweithgarwch corfforol deirgwaith neu fwy yr wythnos o gymharu â’r rhai a oedd yn byw mewn tai cymdeithasol. Mae’r patrwm hwn yn debyg i’r ffigurau a adroddwyd yn 2012-22.
Roedd canran yr oedolion a oedd yn byw mewn tai cymdeithasol ac yn cymryd rhan deirgwaith neu fwy yr wythnos (29%) yn sylweddol is na’r cyfartaledd cenedlaethol (39%).
Graff 7: Canran yr oedolion a gymerodd ran mewn chwaraeon deirgwaith neu fwy yr wythnos, yn ôl Mynediad i Gerbyd.
Fel y dangosir yng Ngraff 7, roedd y rhai sydd â defnydd o gar neu fan yn fwy tebygol o gymryd rhan mewn chwaraeon / gweithgarwch corfforol deirgwaith neu fwy yr wythnos. Mae’r patrwm hwn yn debyg i’r ffigurau a adroddwyd yn 2012-22.
Roedd canran yr oedolion nad oedd ganddynt gar neu fan ac a oedd yn cymryd rhan mewn chwaraeon / gweithgarwch corfforol deirgwaith neu fwy yr wythnos yn is na'r cyfartaledd cenedlaethol o 39%.